Tiyatro SET, 2010 yılının Ağustos ayında, setleri yıkmak, yenilerini koymak ve tabi onları da yıkmak üzere kuruldu. Seyirci ile ilk defa Kasım ayında buluşan İP, 10 Aralıkta Mekan Artı’da.

Tiyatro SET

Tiyatro Set, “Setleri yıkmak ve yenilerini kurmak ve tabi onları da yıkmak üzere kurulduk..." diyerek yola çıktılar.

Hayatın her alanında olduğu gibi, tiyatro dünyasının da SET’ leri var. Yazmaya başlasak kalemimizin mürekkebi yetmez.

İlk SET taa ilk başlarda, orta oyunu döneminde oyunculuğun ve hatta seyirciliğin kadınlara yasak olmasıdır. Kadına, bırakın oynamayı, seyretmeleri bile yasaktı. İşte İ P’ in ucu taa oralarda...

Karagöz (kavuklu) ve Hacivat (Pişekar)’ın yanlarında bir kadın oyuncu olması gerekirdi ama yoktu çünkü “Dini” kaygılarla kadınlara yasaktı, kadınların önüne SET çekilmişti bu işi yapamazsınız diye. Ve kadın rollerini “zenne” adı verilen erkek oyuncular oynardı.

Orta oyunu daha sonraları batının etkisiyle modernleşerek “Tuluat” adıyla yeni bir şekil aldı. Tuluat “Metin”siz ve “Dublör”süz oynanan bir oyundur. Bunu ilk başlatan Orta oyunu ustası Kavuklu Hamdi’dir.

Devamında Abdürrezzak, AliRıza Efendi, Hakkı Efendi, Kel Hasan, İsmail Dümbüllü, Münir Özkul, Ferhan Şensoy ile günümüze kadar geldi. Günümüzde ise bu ekolün “El” alan, “Kavuk” alan son temsilcisi Cem Yılmaz’dır.

Yerli oyun yazarlarına konulan SET’ ler mesela. Yeni oyunlara ya da Bu zihniyete karşı çıkıp, yeni oyunlarla çıkıyorlar sahneye.

Çerçeve sahneye karşı, açık sahne diyoruz. Tiyatro bir sahne sanatıdır ama bir tiyatro oyunu için her yer bir sahnedir. Her yerde her şekil ve zamanda tiyatro yapılmalıdır diye düşünüyorlar.

Eskiden sahne mi vardı.? Bir zamanlar sahne düşünülmeden meydanda, orta yerde yapıldığı için “Orta Oyunu” derlerdi.

Teatral (Tiyatro özelliği taşıyan, Tiyatro ile ilgili, Tiyatroya ait olan, Tiyatrosal, Tiyatroluk..) oyunculuğa dur deyip, sade ve öz gerçekçiliği ön plana çıkarıyorlar. Tüm bu ve buna benzer SET leri yıkmak ve yenilerini kurmaktır gerçek tiyatro anlayışı.

Bir noktadan sonra ekip, oyuncu kadrosu bile SET olarak çıkabilir karşımıza.

Bu yüzden SET leri yıkanlar tek başlarına oynadılar zaman zaman. Hala oynayanlar da var. Genco Erkal gibi mesala..

Bu iş Osmanlıda “kıssahan”lık ve “meddah”lıkla başladı.

Kıssahan Mustafa, Balaban Lal, Kıssahan Ömer Fatih Sultan Mehmet döneminde. Nakkaş Hasan, Çokeydi Reis, II Selim döneminde. Lâlin Kaba diye bilinen Bursalı Seyit Mustafa Çelebi, Derviş Hasan IV. Murat döneminde Saraylarda görev yaptılar.

Güllü Agop (Asya Kumpanyası-Osmanlı Tiyatrosu) 1870’ lerde İstanbul’da kurulan ilk yerli tiyatro topluluğudur.

Hayali Memduh Bey, Hayali Küçük Ali, Şükrü Efendi, İsmet Efendi ve Meddah Sururi. Cumhuriyetin İlk yıllarında “Tek kişilik oyunculuğun İlkleridir.

Daha sonraki yıllarda ise Meddahlık sanatı, İmitatör Rasih'le birlikte bir ölçüde zamana uymuş, 1940’larda ünlü sinema ve seslendirme sanatçısı Ferdi Tayfur meddahlığa tam anlamıyla çağdaş bir nitelik kazandırmıştır. Yakın tarihte Celal Şahin, Orhan Boran ve Erol Günaydın bu işi hakkıyla yaşatıp tarihe isimlerini yazdıranlardır.

Kurtuluş yıllarının coşkunluğu, çağdaşlaşma çabalarının üstyapı kurumlarında yoğunlaşması bazı SET’lerin yıkılmasını sağladı. Bunun ilk belirtilerinin tiyatroya da yansımasıyla, kadın ve erkeklerin tiyatroya birlikte gitmeleri de bu değişimin örnekleri oldu. Bununla birlikte ilerleyen yıllarda, daha cumhuriyetin ilk yıllarında kadın oyuncu sorunu çözümlendi ve Bedia Muvahhit, Neyyire Neyir ilk bayan tiyatro öğrencileri sonra da oyuncuları oldular.

Şaziye Moral, Naşid Özcan, Afife Jale, Avni Dilligil, Sadri Alışık Nejat Uygur, Cüneyt Gökçer, Rutkay Aziz, Cahit Irgat.

Gazanfer Özcan, Muhsin Ertuğrul, Haldun Dormen, Müşfik Kenter, Suna pekuysal, Zihni Göktay, Mustafa Alabora, Agah Hun.

Ali Poyrazoğlu, Öztürk Serengil, Gülruz Sururi, Engin Cezzar, Adile Naşit, şener Şen, Ali Çakalgöz, Olcay Poyraz, Arsen Gürzap.

Münir Özkul, Levent Kırca, Baykal Saran, Oya Başar, Kemal Sunal, Müjdat Gezen, Şükran Güngör, Selçuk Yontem, Kenan Işık.

Erdal Özyağcılar, Altan Erkekli, Ülkü Ayvaz, İlyas Salman, Haluk Bilginer, Cihan Ünal, Nedret Güvenç, Derya Baykal.

Zeki Alasya, Metin Akpınar, Demet Akbağ, Savaş Yurttaş, Sacit Onan, Mehmet Akan, Şevket Altuğ, Suat Taşer, Ferit Erkal.

Türker Tekin, Ali Kırgız, Barış Falay, Ejder Akışık, Nergis Çorakçı, Arif Erkin, Nurten Tuç, Oğuz Bora, Yasemin İnce, Şafak Sezer, Yılmaz Erdoğan, Halil Ayan, Tacettin Diker, Metin Özlen.

Mehmet Akan, Zeliha Berksoy, Macit Koper, Yavuzer Çetinkaya, Metin Deniz, Tuncay Çavdar, Sevim Çavdar, Arif Erkin, Meral Çetinkaya.

Gibi sanatçılar yanında, Deniz Çakır'dan Zeynep Irgat'a bayrağı birbirinden alarak yirminci yıla ulaştıran ünlü, ünsüz, orta yaşlı, genç, profesyonel, amatör yüzden çok sanatçının paha biçilmez katkıları var SET’ lere. Bu isimler... SET yıkan ve yeniden yeniden SET yapanların atalarıdır.

Daha nice isimler var SET yapanlar, yaptıkları SET’leri yıkanlar hatırlayamadığımız. Esas Baş tacımız Hoca Nasreddin Efendiyi unutmadığımızı belirtelim.

Yeterli midir? Hayır Yetmez. Hatta tiyatroya devinim kazandırmak için zamanı geldiğinde kendi koyduğunuz setleri de yıkmanız/mız gerekecektir.

Yeni setler çıktığında onları da yıkmak gerekir. Onları da yıkacak yeni taze oyuncular gerekir.

Bu oyun “İP” hangi setleri yıkacak göreceğiz.? Düz bir oyunun arkasındaki setleri göreceksiniz.

Şimdilik bu kadar bilgi yeter ne yazık ki, oyunun sürprizi sonunda olduğu için, daha fazla ayrıntıya gerek yok. Merak edenler oyunu izlemeye buyursun gelsinler.

Bir Terzi Lazım Bana,

Gönlümün Söküklerini Dikmesi İçin..

http://www.medyagunebakis.com/ - http://www.tdfajans.com/

TDFAJANS – Toplum Dinamikleri Fikir Ajansı

Sosyal, Kültürel, Ticari, Eğitim ve Sanatsal Alanlarda;

Düşünce Üretimi. Paylaşımı. Toplum Yararına kullanımı.