|
ARABESK.! KÜLTÜREL GECİKME...
Arabesk; Maddi Kültür Öğeleri İle Manevi Kültür Öğeleri Arasında
Meydana Gelen Boşluktur. 
1- Arabesk
Nedir.?
Türk Dil Kurumu, “Arap müziğini andıran, genellikle karamsarlığı konu
edinen bir müzik türü” olarak açıklıyor bu sözcüğü ama elbette bu kadarla
sınırlı değil; dahası var:
Mimarî bir terim, bir işleme sanatı, temel
bale pozisyonlarından biri, 1988 tarihli çok komik bir Ertem Eğilmez filmi,
2002’de yayınlanan Emel albümünün adı… Liste uzatılabilir. Üzerine kitaplar
yazıldı, araştırmalar yapıldı. Bunu bir müzik türü olarak kabul etmeyenler,
‘iğrenç’ ya da yoz bulanlar var. Giderek bir yaşam biçimine dönüşmesi, bir
kültür haline gelmesi kaçınılmazdı.
2- Nasıl
Çıkmıştır.?
Rivayet muhtelif. Radyolardaki alaturka yasağı sırasında, klasik
müzikten bunalanların istasyon arama düğmesini kıvırırken sevdikleri ve
kendilerine yakın hissettikleri Arap radyolarından bu müziğin yayıldığını
düşünenler de var, bunu, bir dönem ortalığı kaplayan Mısır filmlerinin kalıcı
arazı olarak bulanlar da. Seviliyor ya da sevilmiyor, ortası yok. Kaynağına
dair rivayetler, biraz da ona karşı alınacak tavırla şekilleniyor.
3- Arabesk
Hep Başımızda Mıydı.?
Kuluçka dönemi bir yana, bu türle 60’ların sonunda tanıştık, 70’lerde
kendisiyle hemhal olduk. 80’lere doğru pop dâhil her şeyi etkisi altına aldı,
12 Eylül darbesi sonrasında zirveye çıktı. 90’larda kendi kabuğuna çekildi,
şimdi yeniden inşa ediliyor. Arabeske, ‘cumhuriyet tarihinin en uzun soluklu
türü demek yanlış olmayacak.
4- Günümüzde
Arabeskin Durumu Nedir.?
Ehlileştirilmeye çalışılıyor. Şevval Sam, Işın Karaca gibiler
‘arabesk’ albüm yaparken Müslüm Gürses rock sularına çekiliyor. Pop ve rock’a
bulaşmış arabesk sosu da cabası! Artık büyük ‘yıldız’ yok, olanlar sermayeden
yiyor. Ancak bu, arabeskin bittiği anlamına gelmemeli: Form değiştirdi sadece;
etkisi sürüyor. Her an Hakan Taşıyan gibi ‘yeni’ bir yıldız çıkabilir.
5- Arabesk
Ne Zaman Dinlenir.?
Genellikle mutsuzken. Turgut Özal’ın “koy bir kaset Semra, neşemizi
bulalım” cümlesinden sonra bir arabesk kaset dinlemesi sizi yanıltmasın;
neşelenmek için arabesk şarkılar dinlenmez. Bu durumu ‘hastalık’ olarak
nitelendirenler var; tartışmaların çıkış noktası bu.
6- Dinlerken
Ne İçilir.?
Bir şey içmek şart değil elbet. Genellikle alkollü içkiler tüketilir,
arabesk dinlerken ayran ya da çay içilmez. Rakı, ucuz şarap ve bira, tercih
edilen içkiler. Votka, viski gibi ‘pahalı’ içkiler ise en tercih
edilmeyenler.
7- Arabesk
İnsanı Sadece Karamsarlığa mı İter.?
Hayır. İsyan da ettirir. Bu, genelde Allah’a ve insanı o hale getiren
kadere isyandır, bu anlamda karamsarlığı destekler ama arada (bilhassa
yoksulluğa ve işsizliğe karşı) ses yükseldiğinde, ‘devrimci’ söyleme taş
çıkartan dizeler de çıkar arabesk şarkılardan…
8-
Arabesk Kötü müdür.?
Bu, yıllardır tartışılan bir şey. 80’lerde paneller ve açık oturumlar
düzenlenmişti bu mevzuda, şimdi sosyal medyada tartışılıyor. Bu satırların yazarına göre arabesk iyi
ama Fazıl Say’a ve onun gibi düşüwnenlere göre kötü. İyiliği/kötülüğü bir yana,
çok sevilen bir tür.
9- Neden
‘Minibüs Müziği’ Derler.?
Arabesk varoşlarda sevildi. Göçle büyük şehre gelen insanların
dertlerini anlatıyordu. Şehre çalışmaya gidenler, minibüslerdeki pikaplarda
arabeskçilerin 45’liklerini dinliyordu. O dönem buna istinaden ‘minibüs müziği’
denildi, öyle kaldı.
10- Yıllarca
Arabeskin Yok Sayılması, Bu Türün Gelişimini Etkiledi Mi.?
Pek etkilemedi. TRT tek kanalken arabesk söyleyen şarkıcılar ekrana
çıkamazdı. Ancak bu dönemde arabesk plaklar memleket sathında çok satıyordu. Bu
yasağa rağmen, her yılbaşının ağır topu (bir lütuf gibi) Orhan Gencebay olurdu.
Kibariye’nin “Kimbilir”le (üstelik arabeskin en ‘tu-kaka’ zamanında) bir
yılbaşı gecesi TRT ekranlarında parladığını unutmayalım. Arabesk – devlet
ilişkisi tuhaftı, 80’den sonra bu tuhaflık ortadan kalktı.
Fatih Bacak, Antalya – Temmuz.2016 – fb.antalya007@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ – mail: okkesb61@gmail.com,
https://www.facebook.com/okkes.bolukbasi,-okkesb@telmar.net
Fatih Bacak, Antalya – Temmuz.2016 – fb.antalya007@gmail.com
   
Arabeskin
‘yıldız’ları:
Bergen: ‘
Acıların Kadını’ sıfatını hak eden bir büyük yıldızdır. Pavyonda
yetişti, orada eşi tarafından öldürüldü. Yüzündeki kezzap yarasını saçlarıyla
kapatıyordu; aklımızdaki fotoğrafı budur.
Esengül:
24 yaşında şaibeli bir trafik kazasına kurban gittiğinde döneminin en
büyük isimlerindendi.
Ferdi Tayfur: Gurbetçilerin gözdesi, Adanalı
Ferdi ‘abi’. Siyasete bulaşmadı, aşk ve yoksulluk acılarını dile getirdi
şarkılarında. Yanık sesiyle diğerlerinden ayrılıyor.
Gülden
Karaböcek:
Sadece “Dilek Taşı” değil, tüm şarkılarıyla kalpleri titretti.
Bilhassa 70’lerin sonunda en çok dinlenenlerdendi.
Hakkı
Bulut:
Gecekonduları anlattığı şarkısıyla suçlanan ve hapse giren tek
arabeskçidir. Şarkılarında hep bir isyan var. Sadece dertlilerin değil,
yoksuların sesi oldu.
İbrahim
Tatlıses:
İnşaat işçiliğinden ‘imparator’luğa uzanan hikâyesi hep çok ilgi
gördü. Çok güçlü, bunun için çok düşmanı var. Şarkılarından çok vukuatlarıyla
konuşulması bundandır.
Kibariye:
Bizden biri. Bunca sevilmesinin en büyük sebebi budur. Söyleyişinin
kusursuzluğu bilimsel olarak ispatlanmış durumda.
Mine
Koşan:
Sadece Türkiye ’nin değil, Ortadoğu ’nun en büyük yıldızlarından. 70’lerin ortasından itibaren en
çok dinlenen seslerdendi. Suskun olması bunu değiştirmiyor.
Müslüm
Gürses: 
Arabeskin en büyük figürlerindendir. Bizim Müslüm. Hayranları bir
acayip: Kendini jiletleme meselesi, onunla ortaya çıktı. Son dönemdeki
ehileştirme çabaları biraz da bununla alakalı.
Orhan
Gencebay: 
Kendini arabeskçi olarak görmüyor ama bu türün ilk yıldızlarından.
Hâlâ zirvede.
   
Fatih Bacak, Antalya – Temmuz.2016 – fb.antalya007@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ – mail: okkesb61@gmail.com,
https://www.facebook.com/okkes.bolukbasi,-okkesb@telmar.net
Fatih Bacak, Antalya – Temmuz.2016 – fb.antalya007@gmail.com
  
KÜLTÜREL GECİKME... ARABESK...
Maddi Kültür Ögeleri ile Manevi
Kültür Ögesi arasında meydana gelen boşluktur. Kültürel gecikmenin
yaratmış olduğu toplumsal uyumsuzluğa verilebilecek en ilgi çekici örnek "
ARABESK YAŞAM TARZI " dır. Arabesk... 
Geçiş sürecinde sosyal çözülmenin
yaratmış olduğu toplumsal uyuşmazlığı ifade etmektedir. Maddi kültür ögesi olan
kitle ulaşım ve iletişim araçlarında ki ilerleme yatay hareketliliği
kolaylaştırmış ve hızlandırmış, bunun sonucunda kentlere akın olmuştur.
Arabesk... Kimi zaman acı
veren duygularımıza rehberlik eder, kimi zamanda hayata dört koldan sarılmayı...
Türkiye”de kavramlar kargaşası yaşanmakadır. Bunun nedeni öz kültürden uzaklaşma,
hızlı ve yoğun değişen teknolojik ve kültürel yapı. Gerekse batılılaşmanın
getirdiği bir takım kimlik bunalımları sanatsal boyutu haricinde sosyolojik ve
tarihsel açıdan ele almamız gerekir.
Arabesk Gelişim
ve değişimin çok yoğun yaşandığı yıllardır. Popülizm doruğa
çıkmıştır. Gecekondu değil varoş kavramı
yerleşmiştir. Arabesk müzik ise varoş müziği olarak
adlandırılmıştır. Müzikten ziyade sanatçılardan kaynaklanan bir
yozlaşmadır.
Fatih Bacak... Bilim Uzmanı... Arabesk
Müzik Yazarı
Fatih Bacak, Antalya – Temmuz.2016 – fb.antalya007@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ – mail: okkesb61@gmail.com,
https://www.facebook.com/okkes.bolukbasi,-okkesb@telmar.net
Fatih Bacak, Antalya – Temmuz.2016 – fb.antalya007@gmail.com,
| 
