CENUB-I GARBİ KAFKAS HÜKÜMETİ 92.YILI
Elviye-İ
Selase, Kars, Ardahan Ve Batum İllerinin Ortak Adıdır Ve Tarihte İlk Türk
Cumhuriyeti 92.
Yıl Önce Burada Kuruldu
Bugün 92. Yıl Dönümünü kutlayacağımız Cumhuriyet’in
ilk kez Ardahan’ın da içinde bulunduğu 3 Vilayette kurulduğunu
biliyor musunuz.?
Peki Kars-Ardahan-Batum
Cumhuriyeti’ni daha önce duymuş muydunuz.?
Peki ilk Türk sivil
anayasasının bu hükümete ait olduğundan haberdar mıydınız.?
Peki ya kadınlara seçme ve
seçilme hakkını ilk olarak bu hükumetin verdiğinden?
Buyrun o zaman… Güneybatı
Kafkas Geçici Hükümeti ya da…
Guney-Bati-Kafkas-Cumhuriyeti,
Cenub-ı Garbi Kafkas Hükümeti olarak bilinir..
Mondros Ateşkes
Antlaşması sonunda ‘Elviye-i Selase’ dışarıda kalınca 5 Kasım 1918’de Kars
İslam Şurası kurulur. Adı da Kars-İslam-Şurası’dır..
Elviye-i Selase,
Kars, Ardahan ve Batum illerinin ortak adıdır..
Tarihte
kurulan ilk Türk Cumhuriyetini biliyor muydunuz.?
Kars
Cumhuriyeti’ni daha önce duymuş muydunuz,?
Peki
ilk Türk sivil anayasasının bu hükümete ait olduğundan haberdar mıydınız.?
Peki
ya kadınlara seçme ve seçilme hakkını ilk olarak bu hükümetin verdiğinden.?
Buyrun
o zaman… Güneybatı
Kafkas Geçici Hükümeti…
Cenub-ı
Garbi Kafkas Hükümeti olarak bilinir
Mondros
Ateşkes Antlaşması sonunda ‘Elviye-i Selase’ dışarıda kalınca 5 Kasım 1918’de
Kars İslam Şurası kurulur
Elviye-i
Selase, Kars, Ardahan ve Batum illerinin ortak adıdır
Iğdır’ı
merkez seçen Aras Türk Cumhuriyeti ve… (3 Kasım 1918)
Ahıska
Hükümet-i Muvakkata’sı da kendi bölgelerini savunmak adına faaliyete geçmiştir
(29 Ekim 1918)
Bu
kuruluşların amacı bölgelerini düşman işgaline açık hale getirmemekti
Kars
İslam Şurası 15 Kasım’da Birinci Kars Kongresi düzenler, 8 kişilik geçici heyet
belirlenir ve 30 Kasım’da İkinci Kars Kongresinin düzenlenmesine karar verilir
30
Kasım geldiğinde Milli Şura Hükümeti kurulur
60
yöresel temsilcinin katılımıyla hükümetin başkanlığına Cihangirzade İbrahim Bey
seçilir
Aras
Türk Cumhuriyeti ve Ahıska Hükümet-i Muvakkata’sı da bu hükümete katılır
Milli
Şura Hükümeti’nin ilk askeri sınavı Batum’da gerçekleşecekti
Gürcüler
7 Aralık’da Batum’a saldırır ancak Türk askerinin savunması onları geri
püskürtür
24
Aralık 1918’de İngilizler Batum’u işgal eder ve Türk askeri geri çekilmek
zorunda kalır
17-18
Ocak 1919 tarihlerinde Kars’ta Doktor Esat Oktay Bey önderliğinde bir kongre
daha düzenlenir
131
temsilcinin katıldığı kongrede Milli Şura Hükümeti’nin adı Cenub-ı Garbi Kafkas
Hükümeti olarak değiştirilir
Başkanlığına
yine Cihangirzade İbrahim Bey seçilir
Hükümet,
Kars, Ardahan, Batum, Ahıska, Ahılkelek’in batısı, Eçmiadzin ve güneybatısı,
Erivan’ın güneyi, Nahçıvan, Kağızman ve Oltu bölgelerini kapsar.
Yeşil
ve kırmızı zemin üzerinde bulunan ay-yıldızlı bayrak kabul edilir
Parlemento
12 üyeli Bakanlar Kurulu ve 131 milletvekilinden oluşmuştur
Kabinede
iki de Rum bakan vardı (Pablo Camus ve Stefani Vafiades)
18
maddelik Anayasa ilk sivil anayasa niteliğindeydi
1921’deki
anayasamızın temelini oluşturan yasada Türkiye kelimesi ilk kez kullanıldı ve
Türkçe resmi dil olarak kabul edildi
Günümüz
şartları değerlendirildiğinde öne çıkan en önemli madde ise, 18 yaşını
tamamlamış kadın ve erkeklerin oy kullanma hakkına sahip olmasıydı
Bölgede
bulunan İngilizler hükümetin varlığına ilk zamanlarında pek fazla ses
çıkarmasalar da…
İstenilen
imtiyazlar yerine getirilmeyince 13 Nisan 1919’da Kars’ı işgal ederek son
verirler
Bakanlar
Kurulu’nun dolayısıyla hükümetin 12 üyesini önce Batum’a, daha sonra Malta’ya
sürerler..
Derleyen
Nejdet KANBİR
Ökkeş Bölükbaşı, İstanbul – Ocak.2016 – okkesb61@gmail.com,
http://www.medyagunebakis.com/ –– okkesb@turkfreezone.com,
https://twitter.com/okkesb ––––––– E.mail: okkesb@telmar.net,
https://www.facebook.com/okkes.bolukbasi,-okkesb@gmail.com,
Ökkeş Bölükbaşı, İstanbul – Aralık.2016 – okkesb61@gmail.com, |