DÝJÝTAL DÜNYANIN YENÝ GERÇEÐÝ: TROLLER

Sosyal Medya Trolleri; Kullanýcýlarý Kandýrarak, Eðlence, Siyasi, Kara Propaganda, Dezenformasyon, Araçlarýný Kullanarak Kitleleri Manipüle Ediyorlar.

Ýnternetin, bilgi eriþimi ve paylaþýmý konusunda sunduðu olanaklar gün geçtikçe artmaktadýr. Ýnternet kullanýcýlarý, içerik üretiminin ve paylaþýmýnýn yanýnda içeriklere yorum yapma olanaðýna sahip olmaktadýr.

Ancak bu durum, geçerli ve yararlý bilgiyi ayýrt etmeyi zorlaþtýrmaktadýr. Yanýltýcý, provokatif ya da hakaret içerikli iletilerin yaygýnlaþmasýyla birlikte eleþtirel düþünme, dijital okuryazarlýk ve medya okuryazarlýðý becerileri önem kazanmýþtýr.

Bilgisayarlar aracýlýðýyla gerçekleþtirilen iletiþim aðýnýn geniþlemesi, çevrimiçi kullanýcýlarýn etkileþim içinde olduklarý forum, blog ve sosyal medya gibi platformlarýn oluþumuna olanak saðlamýþtýr.

Çevrimiçi ortamlarýn yaygýn kullanýmý, farklý kullanýcýlarý tahrik ederek duygusal tepkiler vermeleri yönünde kýþkýrtmak anlamýna gelen “Trollük” kavramýnýn oluþumuna zemin hazýrlamýþtýr.

Bu çalýþmanýn amacý, trollük kavramýný ve trollerin karakteristik özelliklerini trol motivasyonlarý, tanýmý ve özellikleri baðlamýnda deðerlendirebilmektir.

Trollük örnekleri verildikten sonra trol davranýþlarýn nedenlerine, alanyazýnda bulunan trollük çalýþmalarýna ve bulgularýna yer verilmiþ; bunlarýn yanýnda trollüðün önlenmesine yönelik öneriler sunulmuþtur.

“Sosyal Medya Trolleri Kitleleri Manipüle Edebiliyor”

Sosyal Medya Uzmaný Ümit Sanlav, sosyal medya trollerinin kullanýcýlarý kandýrarak, eðlence, siyasi, kara propaganda, dezenformasyon, konularýnda kullandýklarýný söyledi. Sanlav, “Sosyal medya trolleri kitleleri manipüle ediyor” diye konuþtu.

Sosyal medyada en sýk rastlanan sorunlardan birinin de ‘Troll’ sorunu olduðunu ifade eden Sosyal Medya Savaþlarý Kitabý Yazarý ve Medya ve PR Danýþmaný Ümit Sanlav, genel anlamda yanlýþ bilgiyi hýzlý bir þekilde yayýp gündem oluþturmak olarak bilinen ‘Sosyal Medya Trollerini’ deðerlendirdi.
Türkiye ve dünyada hayatýn her alanýnda varlýðý net bir þekilde hissedilen sosyal aðlarýn, doðru kullanýldýðýnda olumlu, yanlýþ kullanýldýðýnda da olumsuz yanlarý ile hayatý etkilediðini belirten Sanlav, “Sosyal aðlarýn yanlýþ kullanýldýðýnda insanlarý asosyalleþtirdiðini belirten uzmanlar, buradaki dijital kimliklerin utanma duygusunu yok ettiðini belirtiyorlar. Yalan ve abartýlý paylaþýmlar, tatminsizlik, kýskançlýk, dikkat bozukluðu, baðýmlýlýk, depresyon, narsist kiþilik bozukluðu, þizofreni gibi psikolojik bozukluklar; sosyal aðlarýn neden olduðu en belirgin sorunlar arasýnda gösteriliyor” dedi.

Troll nedir.?
Troll’ün gerçek anlamýnýn bir çeþit balýk avlama yöntemi olduðunun altýný çizen Sanlav, “Bu yöntemde, hareket eden gemiden yem sarkýtýlýr ve balýk sürüleri bu yemin peþinde hareket ederler. Toplanan sürü, yem sayesinde aða çekilir ve avlanýr. Günümüzde sosyal medyada, yem olarak hashtag’ler kullanýlýyor, gerçekte olmayan veya anlamsýz gibi görünen bir konuyla sosyal medya kullanýcýlarý “yemleniyor”. Örneðin “Yozgat Yunanistan’a Verilsin” veya “Sarýyer Ýlçe Olsun” gibi mesajlar, yüksek takipçisi olan organik hesaplarýn yaný sýra, bot hesaplar (gerçek olmayan robot hesaplar) iþbirliðiyle gündeme getiriliyor, daha sonra bu mesajlarý ciddiye alan insanlarýn yaptýðý yorumlarla eðlence oluþturuluyor. Bu yöntem sadece eðlence amaçlý deðil, bazen siyasi, bazen kara propaganda, bazen dezenformasyon, bazen de devletimiz aleyhine art niyetli olarak kullanýldýðýna da þahit oluyoruz. Burada vatandaþa düþen görev, ne olduðunu bilmediði hasthag’e yazmamak, araþtýrýp ne olduðunu anladýktan sonra yazmaktýr. Bize çok masum görünen bir hasthag’in aslýna kime ve neye hizmet ettiðini bilemeyebiliriz” ifadelerini kullandý.

“Dezenformasyon Onlarýn Ýþi”
Sanlav, “Yanlýþ bilgiyi hýzlý bir þekilde yayan trolllerin, kimi zaman Aselsan’ýn (Askeri Elektronik Sanayii) yüzde 51’inin Ýsrail’e satýldýðý yönünde ulusal medyanýn bile ciddiye aldýðýný haberler yaydý, kimi zaman, çok sevilen simalarýn defalarca ölüm duyurusunu yaptý. Örneðin vefatýndan çok önce Twitter’da, öldüðü yönünde en çok haber çýkan kiþi Münir Özkul. Hatta Münir Özkul’un kýzý Güner Özkul, babasýnýn cenaze töreninde yaþlý gözlerle “Defalarca asýlsýz haberlerle bugüne hazýrlanmýþ olduk” açýklamasý ile trollerin acýmasýzlýðýna gönderme yaptý” diye konuþtu.

“Bu Psikolojik Bir Bozukluk”
Manitoba Üniversitesi’nde Erin Buckels baþkanlýðýnda, akademisyenlerin yürüttüðü bir araþtýrmada trollerin tedavi edilmesi gereken ciddi psikolojik bozukluklara sahip olduðunun iddia edildiðini söyleyen Sanlav, “Araþtýrmada sosyal medya trollcüleri “Sosyal bir að üzerinde amaçsýzca aldatýcý, yýkýcý veya karýþýklýða yol açacak davranýþ sergileme” olarak tanýmlanýrken, bu davranýþlarda bulunan kiþilerin psikolojide “Dark Tetrad” (sadizm, narsisizm, psikopati ve Makyavelizm’in birleþmesinden oluþan bir tür psikolojik bozukluk) adý verilen bir kiþilik bozukluðuna sahip olduðu belirtiliyor. Diðer bir deyiþle üzerinde pek kafa yormadýðýmýz bu internet trolleri, aslýnda tedavi olmasý gereken, gerçek hayatta da zararlý kiþilikler.
Araþtýrmada ayrýca trollerin internet baþýnda geçirdiði zaman arttýkça, baþkalarýný küçük düþürme, kötüleme; kendini herkesten üstün görme ve kimseyle empati yapmadan aðzýna geleni söyleme gibi kiþilik bozukluklarýn da doðru orantýlý olarak arttýðýný söylüyor” þeklinde konuþtu.

“Etrafýmýz Aslýnda Trollerle Çevrili”
Sanlav, “Araþtýrmanýn trollerde bulduðu kiþilik bozukluklarýný tek tek ele aldýðýmýzda ise aslýnda bizim de sosyal medyada karþýmýza çýkan bazý kullanýcýlarýn aslýnda birer gizli troll olduðu anlaþýlýyor. Örneðin; narsisizme sahip troller kendilerini öven paylaþýmlar yaparak, herkesi yok sayma eðilimdeyken, vicdan azabý ve empatiden yoksun paylaþýmlarla diðerlerini üzmekten, kýrmaktan çekinmiyor. Ýnsanlara kin ve düþmanlýk salmaya çalýþan, diðerlerini manipüle etmeye ve kandýrmaya çalýþan bu kimlikleri düþündüðümüzde, aslýnda tollerin çok da uzaðýmýzda olmadýðýný net bir þekilde görebiliyoruz” ifadelerini kullandý.

@#ÖkkeþBölükbaþý ©#MedyaGünebakýþ

Ökkeþ Bölükbaþý, Ýstanbul -- Mart.2021 - okkesb61@gmail.com,

http://www.medyagunebakis.com/ - okkesb@turkfreezone.com,

Sosyal Medya Trolü

Nedir, Kimdir, Nasýl Baþa Çýkýlýr.?

Troller Dikkat Verdiðiniz Zaman Güçlenerek Size Ve Topluma Zarar Veren Paylaþýmlar Yapar, Herhangi Bir Ýlgi Göstermez Ve Görmezden Geldiðinizde Ýse Ýse Çoðunlukla Geri Çekilirler. Sosyal Medyadaki Troller Ýle Nasýl Bir Strateji Ýzleyerek Baþa Çýkabileceðinizi Gelin Bu Yazýda Etraflýca Ýnceleyelim.

Sosyal medya trolü ne gemide kullanýlan bir çeþit aðla yapýlan trol avcýlýðýna, ne bir bilgisayar oyunundaki trole ne de Ýskandinav mitolojisindeki o yaratýktýr. Ancak týpký mitolojide saklanan troller gibi, internetteki çoðunlukla sahte kimliðinin arkasýna gizlenerek çeþitli sorunlarýn ve sosyal medya topluluðu arasýnda kargaþanýn sebep olur.

Troll, çatýþma ve tartýþma yaratma niyetinde olan bir kiþidir.

Çoðunlukla öfkeli, sinirli ve yýkýcý bir yaklaþým izler ve çoðu zaman da kötü söz hakarete varan sözler söylemekten utanmaz. Genel olarak, troller sosyal aðlarda kendilerini rahat hissetmelerini saðlayan sahte kimlikler benimser. Kurbanlarýný siber zorbalýkta olduðu gibi doðrudan bilmez, spontane seçer ve her an harekete geçebilirler.

Sosyal aðlarda gezen daha iyi bir iþi olmadýðý için milleti rahatsýz etmeyi görev edinmiþ bireylere verilen isme sosyal medya trolü denir. Gerçek bir sosyal medya trolü ile basitçe mizah kullanan biri arasýnda ayrým yapmak önemlidir. Herkesin bildiði anlamýyla yapýlan mizah, trollerin arkasýna gizlendikleri bir diðer duvar gibidir. Mizah yapan kiþiyle sosyal medya trolü sýk sýk karýþtýrýlýr.

Birçok farklý sosyal medya trolü vardýr, ancak en yaygýn olaylardan bazýlarý; yazým hatalarýný düzelten ev en küçük hata yapmanýzý bekleyenler, herhangi bir anlam ifade etmeyen yorumlar yazan ve mesajlarý hiçbir deðer saðlayanlar, herhangi bir yayýn veya konu hakkýnda anlamsýzca sürekli þaka yapanlar, ýrkçýlýk, cinsiyetçilik, kadýn düþmanlýðý vb. konularda ortalýðý karýþtýranlar, web sitelerine girip negatif SEO saldýrýlarýlarý yapanlar ve fanatiklerdir.

Trollemek, sosyal medyada açýlan bazý sahte veya gerçek hesaplardan insanlarý kötün yönde etkilemeye çalýþmak, kargaþa yaratmak ve yanlýþ sahte bilgi yaymak þeklinde açýklanabilir. Hassas konularda insanlarý karþý karþýya getirmek ve hararetli tartýþmalara sebebiyet vermek, insanlarý birbirine düþürmek için uygun ortam hazýrlama çabalarýnýn hepsi trolleme olarak nitelendirilebilir. Fanatik düþünceleri olan bu sahte hesaptaki kimselerin çeþitli konularda aþýrýlýk göstermesi ve insanlar arasýnda kaygý oluþturmasý hali sosyal medyada trolleme olarak kullanýlan bir kavram olarak dilimize yerleþmiþtir.

1. Sohbeti yeterince keyfinizi kaçýrýyor mu? Eðer cevebýnýz evet ise, üzülmeyin. Ýnternette insanlarýn keyfini kaçýrmaktan hoþlanan, huzursuzluk çin tohum eken bu trolle yalnýz siz karþý karþýya gelmiyorsunuz. Kýþkýrtýcý tartýþmalar yaratan, hakaret eden ve rahatsýz edici mesajlar gönderen kiþiler sosyal medya trolü olabilir.

2. Sosyal medyada üzerinde konuþulan konunun sürekli dýþýna mý çýkýyor? Sosyal medya trolleri platformlardaki sohbet kanallarýnda her daim aktif olup, topluluðu kýzdýrýcý,provoke edici mesajlar iletmeye ve konu baþlýðýný daðýtmaya meyillidir. Forumlar, sosyal medya kanallarýndaki canlý yayýnlar, sohbet odalarý, bir postun altýndaki herhangi bri tartýþma troller için uygun ortamlardýr.

3. Sosyal medyada kullandýðý dil provakatif bir dil mi? Bu kiþilerin asla barýþçýl bir dil kullanmasýný beklemeyin. Her daim öfke kusan trollerin en iyi yaptýðý þeylerden biri de provokatif bir dil ile ortalýða kaygý salmaktýr.

4. Gizli veya sahte bir kimliði mi var? Bingo! Evet siz de þüphesiz, bir sosyal medya trolü ile karþý karþýyasýnýz.

Ýnternetteki her sosyal medya platformunun kendine has bir trolü vardýr. Her popüler tartýþma konusunda kendine yer edinen sosyal medya trolleri yanlýþ bilgi verebilecekleri ve konuyu saptýrabilecekleri ortam hazýr olduðunda bu fýrsatý yakalar ve neredeyse her yerde karþýmýza çýkarlar. Fakat yoðunluðu platformlarý kullanýcý sayýsý ile doðru orantýlý olduðu için Instagram, Facebook ve Whatsapp'ta sayýlarý diðer platformlara nazaran oldukça fazladýr. Ayrýca video yorumlarýnda, forumlarda, popüler bloglarda ve haber sitelerinin yorumlar bölümünde bolca trol yorumu ile karþý karþýya kalmak olasýdýr. Instagram, trollerce en zengin mecralardan biridir. Çünkü Instagram’da çoðu kiþi, herkese açýk profil kullandýðý için troller fotoðraflarýn altýna kolayca yorum yazabilir.

Birbirini anlamak, fikir alýþveriþi yapmak ve kendi görüþlerini aktarma gayretinde olan insanlar arasýna sýzan sosyal medya trolleri için en ideal çözümü websitesi, forum moderatörleri bulabilir. Belli bir ton dýþýna çýkan trollere fýrsat vermeyerek ve yorumlarýný yayýna almayarak bir nevi kargaþayý engellemiþ olurlar. Kiþisel sosyal medya hesaplarýndaki güvenlik ayarlarýný gözden geçirmek de sizi sosyal medya trollerinden koruyabilir. Bu davranýþýn insanlara veya markalara karþý kullanýlmasýna bakýlmaksýzýn, herhangi bir sosyal að tarafýndan trollemeye izin verilmez.

En popüler sosyal medya platformlarý Twitter, Instagram ve Facebook'un bu tür kötü niyetli davranýþlarla ilgili farklý kurallarý vardýr, bu düzenlemelere uyulmalýdýr veya sosyal aðlar bundan kaçýnmak için önlemler alabilir. Ayrýca herhangi bir kullanýcýyý uygunsuz veya küfürlü davranýþlar ile karþýlaþtýðýnda, konu hakkýnda platformu bilgilendirmeye teþvik ederler.

1. Þahsýnýza, kurumunuza hakaret, iftira vb. suçlamalarda bulunan trolleri adli mercilere þikayet etmekten çekinmeyin.

2. Hesap güvenlik ayarlarýnýzý yeniden gözden geçirin ve troller hýz kesmeden çoðalýyorsa hesabýnýzý gizli yapýn.

3. Ülke gündeminde sýcak geliþmeler oluyorsa, konu ile ilgili takiplerinizi güvenilir haber platformlarýndan yapýn.

4. Sizi tahrik eden sosyal medya trollerine asla cevap vermeyin.

5. Her yorumu çok kafaya takmayýn, unutmayýn hayatta ciddiye alýnacak daha bir dolu sorun var. Ýþi olmayan bir trolün canýnýzý sýkmasýna izin vermeyin.

   Dileriz bu yazý sosyal medyadaki troller ile nasýl baþa çýkýlacaðý konusunda size fikir verir. Unutmayýn, karþýnýzdaki trolün yapacak baþka hiçbir iþi yok, siz onun için üzülüp maruz kaldýðýnýz trollemeyi kafanýza takmayýp, günlük rutininize hýz kesmeden devam edebilir ve yararlý þeyler üretebilirsiniz. Bunu yapýp trole beklediði önemi vermediðinizde geri çekileceðini göreceksiniz. Ayrýca, sýnýrlarý aþan trollemeler için her zaman adli birimlere baþvuru yapabileceðinizi de aklýnýzdan çýkarmayýn.

   @#ÖkkeþBölükbaþý ©#MedyaGünebakýþ

Ökkeþ Bölükbaþý, Ýstanbul -- Mart.2021 - okkesb61@gmail.com,

http://www.medyagunebakis.com/ - okkesb@turkfreezone.com,

Sosyal Medya Trolleri Ýle Mücadele

1. Mutlaka yazdýklarýnýza cevap veren, sizi provoke etmeye çalýþan, ukalalýk yapan, hakaret eden bir troll karþýnýza çýkmýþtýr.

2. Sosyal medya trollerin belirgin özellikleri vardýr. Bu yüzden bunlarý sizlerle paylaþmak ve çözüm önerimi sunmak isterim.

3. Ýlk önce trollük bir hastalýk belirtisidir. Kesinlikle psikolojinin alanýna girer. Ama sosyal medyadaki eðilimler sosyolojinin de konusu.

4. 4- Trollük bir hastalýktýr. Üstelik vandalizmle beslenen bir hastalýk. Her troll vandal deðildir ama her vandal bir trolldür.

5. 5- Elbet bu konu üzerine onlarca sosyolojik ve psikolojik analizler yapýlabilir ama biz sosyal medya trollerini þekilsel inceleyelim.

6. 6- Genellikle kendi isimleri ile yazmazlar. ( Bazý popüler hesaplar gerçek kiþi olsa bile troll eðilimi hastalýðýna yakalanmýþ olabilir )

7. 7- Kullandýklarý profil fotolarý kendileri olmadýðý gibi arama motorlarýnda kolay bulunan bir görseldir.

8. 8- Troll eðilimindeki bir hesabýn kelime daðarcaðý 200-300 kelime bandýndadýr. Daha önceki yazdýklarýný mutlaka inceleyiniz.

9. 9- Kolay kolay anlýk gerçek foto paylaþmazlar. Argo hâkimiyetleri zekâlarýyla doðru orantýlýdýr.

10. 10- Geliþmiþ troll argo kullanmayý, basit asalak troller ise sýnýrlý basit küfürler kullanmayý tercih eder.

11. 11- Bu yüzden sizler gerçek kiþi dahi olsanýz, küfür ettiðiniz an trolleþme hastalýðýna yakalanýrsýnýz. Viral bir etki gösterir.

12. 13- Sosyal medya trollerinin eðitim seviyesi kullandýðý kelime gibi düþüktür. Genel olarak sýk sýk imla hatalarý yaparlar.

13. 14- Trollük hastalýðý en çok korkuyla beslenir. Yani korku tüm trollerin en belirgin karakteristik özelliðidir.

14. 15- Bu yüzden kim daha çok korkularýný gizleyecek tehditkâr üslup içindeyse biliniz ki trolleþme eðilimi baþlamýþtýr.

15. 16- Tüm troller fevri bir cesaret gösteremezler! Mutlaka beslendikleri, ilham aldýklarý bir kaç hesap vardýr.

16. 17- Bu yüzden sizi sosyal medyada taciz eden bir hesap varsa eðer tekilse trolleþme eðiliminde, çoðulsa trolldür.!

17. 18- Trolleþme eðiliminde olan bir hesap takýntýlý olsa bile engellediðiniz an sizle temasa devam etmek için yeni hesap açar.

18. 19- Israrla cevap vermeyip engeli devam ederseniz size karþý trolleþme eðilimiz zamanla azalýr. Ama troll olmasýný engelleyemezsiniz.

19. 20- Troller daha çok yalan-iftira-saldýrgan bir üslup kullanýrlar. Bu yüzden doðruluðundan emin olduðunuz bir bilgi troll süzgeçidir.

20. 21- Tüm troller doðru bir bilgi paylaþtýðý an bunun doðruluðunu ispatlamaya çalýþýrlar. Saða sola bunu etiketlerler. Bu troll eðilimidir.

21. 22- Bu yüzden küfür, kelime daðarcýðý, tehdit ve doðruluðu ispatlama kaygýsý en belirgin troll ayraçlarýdýr.

22. 23- Eðer bir hesabýn trol olduðunu ve ya troll eðiliminde olduðunu tespit ederseniz stratejilerini de görmüþ olursunuz.

23. 24- Ýlk olarak sizin onla etkiliþim kurmanýzý saðlarlar. Ona cevap verdiðiniz an artýk onun etki alanýna girmiþ olursunuz.

24. 25- Trollerin en büyük etki alaný korku psikolojisidir. Sizi tahrik ederek, demorilize olmanýzý saðlar. Farkýnda olmadan korku duyarsýnýz.

25. 26- Boþuna haklýlýðýnýzý ve gücünüzü ispatlamaya çalýþmayýn. Zira onlarýn zemininde ilerleme þansýnýz yoktur.

26. 27- Ne onlar sizin terminolojiyi anlar, ne de bir þey öðrenmek isterler. Bu yüzden siz bir þey anlatma gayretine girdiðiniz an kaybedersiniz.

27. 28- Onun ilkel, sýð dünyasýnýn bir esiri olursunuz. Basitleþir ve diðer trollerinde dikkatini çekersiniz.

28. 29- Tüm troller korku ile beslendiðinden pusu kültürüne yatkýndýr. Haklýlýðýnýzý zayýf anýnýzda saldýrarak bitirmek isterler.

29. 30- Tüm trollerde ki korkuyu mutluluða çeviren yine sizsiniz. Onlara cevap verdiðiniz an onlarýn korkusunu azaltýrsýnýz.

30. 31- Bu hamleyi yaparak sizi takip eden normal takipçilerinizi de bu korku atmosferine sürüklersiniz.

31. 32- Bu da sizin saygýnlýðýnýza ve inandýrýcýlýðýnýza büyük bir gölge oluþturur. Hatta takipçileriniz sizi savunmaya ve terk etmeye baþlar.

32. 33- Unutmayýnýz tek baþýna bir troll size sistemli saldýrý gerçekleþtiremez! Eðer sistemli bir troll saldýrýsý altýndaysanýz bir an durunuz!

33. 34- En az 1 saat sosyal medya hesabýnýza girmeyiniz. Sakin ve soðukkanlý olunuz. Amaçlarýna hizmet etmeyiniz.

34. 35- Yapmanýz gerekn ilk iþ bu sistemli saldýrýnýn kaynaðýný tespit etmek olsun. Sonra tüm troll hesaplarýný engelleyiniz.

35. 36- Asla ama asla doðrudan ya da dolaylý cevap vermeyiniz. Geri adým atmayýnýz. Engelleyerek bir adým ileri atmýþ olursunuz.

36. 37- Unutmayýnýz trolleri engellemek sadece 5 saniye. Bir troll emir gelmedikçe tekrar yeni hesap açýp size saldýrmaz!

37. 38- Engelledikten sonra konsept deðiþtirin. O an sanat, kültür, spor yada baþka gündelik bir þey yazýnýz!

38. 39- Bu hem trollerde hem de saldýrýnýn ana kaynaðýnda ciddi saldýrganlýk eðilimini tetikler. Daha çok saldýrdýkça hedefinden uzaklaþýr.

39. 40- Kýsacasý kendini imha etme dediðimiz sürece girer. Size aðýr hakaret ve küfür etmeye baþladýðý an saldýrý bitmiþtir.

40. 41- Siz ona cevap vermeyip, engelleyip, onun imhasýna yol açtýðýnýz an ettiði küfür ile size saldýranlar için troll itibarsýz hale gelir.

41. 42- Ýtibarsýz bir troll sizi hedefe koyanlar için kullanýlmaz ve bir paçavra gibi kenara atýlýr! O yüzden asla bir trolle cevap verme!

42. 43- Troller doðasý gereði fikir ve strateji üretemezler! Daha çok uzaktan direktif alýrlar! Paranoyak bir yaþamlarý vardýr!

43. 44- Bu yüzden ne kendisine ne de topluma bir katkýsý olamaz! Onlarý baþkalarýna trollük yaparken görürseniz bile engelleyin!

44. 45- Unutmayýnýz her troll bir iz býrakýr! Ve býraktýðý izler eninde sonunda ayaðýna dolanýr!

45. 46- Bu yüzden troll ile troll eðiliminde olan kiþileri doðru ayýrt ediniz! Troll sürü psikolojisindedir, paranoyaktýr!

46. 47- Trol eðilimindeki kiþi saplantýlýdýr ve þizofrenik özellikler gösterir. Bu konuda iyi gözlemci olunuz!

47. 48- Çevrenizde troll saldýrýsý altýnda birisi varsa yapmanýz gerekn ilk þey onlarý engellemek ve bu saldýrý altýnda olan kiþiyi çekmektir!

48. 49- Unutmayýnýz troller istedi diye birileri harekete geçmez! Bu yüzden trollerden asla ama asla korkmayýnýz!

49. 50- Maalesef troll eðilimindeki insanlar için bu durum geçerli deðildir! Size zarar verebilir, sizi þikâyet edebilir!

50. 51- Bu yüzden sosyal medya içindeyseniz bu tekil eðilimli insanlarýn size bulaþmadan engelleyin hem sizi okumasýn, hem siz görmeyin!

51. 52- Zira bu eðilimdeki insanlar siz ne yazdýnýz diye yedek hesap açýp takip etme güdüsünde olmazlar! Çünkü kibirlidirler!

52. 53- En fazla sizin yazdýðýnýz bir tweeti baþka bir provokatör bir hesap ekran görüntüsü atarak onu tahrik edebilir!

53. 54- Þahsen ben henüz etkileþim içinde olmadýðým Ömer- Cem gibi troll eðilimlileri engelledim içim çok rahat...

54. 55- Unutmadan troller istedi diye ne hesabýnýzý kapatýnýz, ne yazdýklarýnýzý siliniz ne de hesabýnýzý korumalý yapýnýz!

55. 56- Eðer bir hata yapmýþsanýz asla bunda da ýsrar etmeyiniz! Sosyal medyada ýsrarcý olmak sizi komik duruma düþürür!

56. 57- Trollere malzeme vermemek için bir kýsa açýklama yaparak hatanýzý telafi ediniz ama doðru bildiðiniz þeyden asla geri durmayýnýz!

57. 58- En basit örnek; 2 kere 2 dört eder. 5 yazmýþsanýz özür dileyip silin, 4 yazmýþsanýz troller istedi diye de geri adým atmayýn!

58. 59- Trolleri ciddiye almazsanýz geri adým atma psikolojisine de girmezsiniz! Sadece ciddiye aldýkça korkarsýnýz!

59. 60- Haydi troll avcýlýðýna dostlar öncelikle troll eðilimleri sonra trolleri engelleyerek temiz bir sosyal medya kullanalým...

60. 61- Bu yüzden bana bulaþmadý engellememe gerek yok demeyiniz siz engellediðiniz an aslýnda trollerin etki alanlarý azalýr!

61. 62- Bu yüzden trollerle mücadele temiz bir sosyal medya kullanýmý için hepimizin öncül ve zorunlu görevidir!

62. 63- Sabrýnýz için teþekkür ederim. Lütfen yazdýklarýmýzý RT ederek yaygýnlaþtýralým...

63. Çalýþmalarýmýza destek olmak isterseniz, gönüllü olarak katký sunabilirsiniz...

64. 65- Þahsen ben sosyal medya trollerine sosyal medya teröristi diyorum... Kýsaca SMT... Ýsteyen istediði gibi anlar.

@#ÖkkeþBölükbaþý ©#MedyaGünebakýþ

Ökkeþ Bölükbaþý, Ýstanbul -- Mart.2021 - okkesb61@gmail.com,

http://www.medyagunebakis.com/ - okkesb@turkfreezone.com,

Ýnsanlýk tarihinin en baþýndan beri var olan iletiþim, süreç içerisinde farklý bir boyuta evrimleþmiþtir. Hýzla deðiþen ve yenilenen teknoloji, bireylerin istek, sorun ve ihtiyaçlarýna yanýt verir þekilde iletiþim araçlarýnýn geliþmesine neden olmuþtur.

Geliþen bu iletiþim araçlarý, internet ve sosyal medya, gün geçtikçe daha da popüler olmuþ; mobil telefon kullanýmýnýn artmasý ile hayatýmýzýn her alanýna girmiþtir. Bireyler süreç içerisinde bu iletiþim araçlarýný daha yoðun kullandýkça farklý olanak ve iletiþim fýrsatlarýný keþfetmeye baþlamýþlardýr. Geleneksel kitle iletiþim araçlarý, gazeteler, dergiler ve televizyon, bireylere duyurulacak haberlerin, yani bilgi akýþýnýn, tek yönlü olduðu iletiþim ortamlarýdýr.

Bireyler onlara sunulan haber, eðlence, video gibi içerikleri tüketir, etkileþim kuramaz ve kendi içeriklerini üretemezler. Üreticiler ve tüketiciler farklý bireylerdir. Yani bireysel kiþiler, geleneksel kitle iletiþim araçlarýnda yalnýzca tüketiciyken geliþen teknoloji ile internet ve sosyal medyada hem tüketici hem üretici konumuna geçmiþlerdir. Sosyal medyadaki üretici ve tüketici sayýsý gün geçtikçe artmakta, sosyal medya kullanýmýnýn etki ettiði alan hýzla geniþlemekte ve bilgi alma süresi ise yeni sosyal medya araçlarýyla kýsalmaktadýr. Sosyal medya ilk olarak teknoloji ile ilgilenen bireyler tarafýndan kullanýlsa da sosyal medyaya her geçen gün yeni kiþiler dahil olmaktadýrlar.

Ýnternette yeni çýkan uygulamalar ve yeni sosyal medya araçlarý, kiþiler arasýnda kulaktan kulaða yayýlmakta ve yeni medya düzeninde yer almak isteyen kiþiler tarafýndan kullanýlmaktadýrlar. Bu durum, sosyal medyanýn etki ettiði alanýn da hýzla geniþlemesini saðlamaktadýr.

Sosyal medyaya ilk olarak tüketici olarak katýlan kiþilerin bazýlarý, üretici konumuna geçmekte ve bu yeni katýlan üreticiler de kendilerine özgün bir þekilde yeni konularý ele almaktadýrlar. Yeni üreticiler yeni tüketiciler getirmekte ve bunun sonucu olarak, kiþilerin sosyal medyaya katýlýmý giderek daha hýzlý bir þekilde artmaktadýr. Ýletiþim teknolojilerinin geliþmesi, sosyal medya kullanýmý ve kullanýcýlarýn yaratýcý içerikler paylaþmasý doðru orantýlý bir þekilde artmýþtýr.

Türkiye’de Twitter, yaratýcý yazýlarýn ve görsellerin birlikte paylaþýldýðý en önemli mecralardan biridir. Trollük, sosyal medya mecralarýnda yani bilgisayar ve internet teknolojisinin kullanýldýðý çevrimiçi ortamlarda gerçekleþmektedir. Trol içerikler, gelecekte olmasý beklenen, eskiden veya þimdi kendine gündemde yer bulan bir konu ile ilgili abartý yorumlarýn katýlmasý, tepki çekmek amacýyla oluþturulan mesaj içerikli paylaþýmlardýr. Ýnternet trolleri, mizahi, dikkat çekici ve alaycý bir üslup ile içerik oluþturan bireylerdir.

Trollerin bu þekilde rahatça içerik üretebilmesinin en önemli nedenlerinden biri ise internet ortamýnýn saðladýðý anonim kalma ayrýcalýðýdýr. Yapýlan bu çalýþmada, trollük kültürünün incelemeleri ve izleyicilerin bu kültürü yakýndan takip edip, katýlýmýn git gide çoðaldýðý iddia edilmektedir.

Çalýþmanýn içeriðinde, Twitter’da belirlenen 13 fenomen trol hesap üzerinde tematik söylem analizi uygulanmýþtýr. Yapýlan analizde trollerin mizahlarýný yaratýcý dil ile bir araya getirip ürettikleri içerikler ortaya konulmuþtur.

Çalýþma sonucunda, Türkiye’de bulunan Twitter trollerinin kendilerine ait mizahi, yaratýcý dilini uygun bulduklarý olaylar ile kullanýp; dolaþýma soktuklarý ve izleyicilerden yoðun ilgi gördükleri saptanmýþtýr. Böylelikle, fenomen olan Twitter trolleri, geliþen teknoloji ile yeni medya içerisinde, trol kültürünün yayýlmasýna ve katýlýmýn artmasýna katký saðlamaktadýrlar.

Troller, Botlar, Astroturf:

Sosyal Medyanýn Anti-Sosyal Yüzüyle Baþ Etme Rehberi

Aslý Peker

Çin’de 50 kuruþ partisi, Putin’in trol ordusu, Meksida’da Penabot’lar ve malumumuz Aktroller… Sosyal medya dünyanýn hemen her yerinde sivil toplum örgütleri, siyasi aktivistler ve bilimum muhalif gruplar için elzem bir iletiþim ve örgütlenme aracý haline gelirken, muktedirlerin bu platformlarý kontrol ve manipule etme çabalarý da yoðunlaþýyor ve çeþitleniyor. Zaten bir süredir görmeye alýþageldiðimiz topyekûn sansürleme, site kapatma, yasaklama gibi daha konvansiyonel yöntemlerin yaný sýra son dönemde otomatik yazýlýmlar ve ücretli ya da gönüllü kadrolar kullanarak daha aktif þekilde sosyal medyada dolaþan mesajlarýn içeriðini ve tartýþmanýn tonunu etkilemeye çalýþmak revaçta. Üstelik bunu yapan sadece otoriter rejimler de deðil, Amerikan ordusundan lobi gruplarýna, seçim derdindeki siyasetçilerden çok uluslu þirketlere, sanal ortamda manipülasyon iþine bulaþmayan yok gibi…

Peki, ama neden? Bu kadar farklý aktörün sosyal medya trafiðini etkilemek için bunca kaynak akýtmasýnýn sebebi ne? Elbette öncelikli ve bariz hedef kamuoyunu etkilemek ve propaganda yapmak. Kendi görüþlerinin ve destekçilerinin gerçekte olduðundan çok daha yaygýn olduðu izlenimini yaratmak, suni gündem ve taban hareketleri oluþturmak, sanal ortamýn kýsýtlý kaynaðý olarak addedilen dikkatleri daðýtmak. Bir diðer amaç muhalifleri ürkütmek, seslerini bastýrmak, iletiþim aðlarýný ve örgütlenme kanallarýný sekteye uðratmak, siyasi rakipleri yýpratmak, prestijlerini azaltmak, kiþisel saldýrýlarla ilgiyi siyasi meselelerden uzaklaþtýrmak. Velhasýl rasyonel tartýþmayý sabote etmek, taraflarý kutuplaþtýrmak, fevri tepkilere sebebiyet verip kimsenin birbirini dinlemediði, önyargýlarýn kemikleþtiði bir ortam yaratmak [1].

Durum böyle olunca, özellikle sosyal medyayý siyasi mücadelelerinin önemli bir aracý ve cephesi olarak gören ve kullanan muhalif gruplarýn da sanal ortamda karþýlaþtýklarý provokasyon, manipülasyon ve saldýrýlarla baþ etmek için daha etkili araçlara ve bu araçlar üzerine daha etraflýca kafa yormaya ihtiyaçlarý var. Bu yazý (aslýnda bu konuda çok da uzmanlýðý olmayan bir internet kullanýcýsý tarafýndan kaleme alýnmýþ) bir baþlangýç denemesi. Önce birkaç tanýmla baþlayalým…

***

Artýk bizde de gündelik dilin bir parçasý haline gelen trol sözcüðü, internette kýþkýrtýcý, tartýþýlan konu ile alâkâsý olmayan yorumlarla insanlarý kasten provoke etmeye ya da konuyu daðýtmaya çalýþan kiþiler için kullanýlýyor. Aslýnda ilk ortaya çýktýðý (ve Amerika’da hâlen yaygýn olarak kullanýldýðý) þekliyle bariz bir siyasi içerik taþýmýyor, daha çok bu provokasyon iþini eðlence olsun diye yapan hafif nihilist internet kullanýcýlarýný tanýmlýyor. Ama zaman içinde, sosyal medya siyasete bulaþtýkça trollük terimi de politize oluyor ve daha spesifik olarak ýrkçý, yabancý düþmaný, cinsiyetçi, ayrýmcý, homofobik yorumlarla diðer kullanýcýlara saldýran, sohbet ya da tartýþmayý kesintiye uðratan, birçoðu anonim ya da sahte hesaplar kullanan kiþilere trol denilmeye baþlýyor. Ayný dönemde devletler de sanal manipülasyon iþine el atýnca, otoriter ya da yarý-otoriter rejimlerin iktidarda olduðu birçok yerde trol, hükümet yanlýsý, (en azýndan bir bölümü) hükümet tarafýndan kiralanmýþ ve merkezi olarak yönetilen ‘piyonlar’ için de kullanýlmaya baþlýyor. Fakat bu iki kullaným arasýndaki fark zaman zaman gözden kaçýyor, yazýnýn sonunda buna tekrar döneceðim ama burada da açýklýk getirmekte fayda var: (Ak)trol diye nitelendirdiðimiz saldýrgan internet kullanýcýlarý illa ki hükümet ajaný ve bu iþi para için yapan kiþiler deðil, muhtemelen (ve maalesef) büyük kýsmý içtenlikle þovenist, ýrkçý, kadýn düþmaný sýradan insanlar… Aslýnda trollerin gerçekten hükümetten para alýp almadýklarý, yaptýklarý saldýrýlarýn ‘resmen’ yönlendirilip yönlendirilmediði çok da baðlayýcý deðil, ‘trolvari’ davranýþlarýn yaygýnlýðý ve artan dozu, sosyal medyanýn siyasi mücadelede aktif bir cephe haline geldiði savýný destekliyor.

***

Otoriter rejimlerin muhalif gruplara karþý kullandýklarý bir diðer silah olan botlar ise internet üzerinde faaliyet göstermek üzere tasarlanmýþ, otomatik olarak içerik üreten ve gerçek kullanýcýlarý taklit eden yazýlýmlar. Aslýnda botlar, birçoðu hiç de ‘art niyetli’ olmayan pek çok farklý amaç için kullanýlýyor ama burada bizi ilgilendirenleri sahte sosyal medya hesaplarýndan hükümet yanlýsý mesajlar atan, otomatik mesaj yaðmurlarý ile aktivistler için önemli hashtag’leri bombalayan, muhalif hesaplarý spamleyen, kullanýcýsýnýn takipçi sayýsýný yapay olarak þiþiren habis türleri. Ýlk jenerasyon botlarýn operasyonlarý daha basit ve tespit edilmeleri daha kolayken internet teknolojilerindeki geliþmeler, bu otomasyon sistemlerinin çok daha karmaþýk, tespitlerinin çok daha zor ve kullanýmlarýnýn çok daha yaygýn hale gelmesi sonucunu doðurmuþ [2].

Son olarak üzerinde durmak istediðim olgu, kelime kökeni suni çim markasý astroturf’ten gelen astroturfing. Bu terim, Ýngilizce’de tabandan gelen ve kendiliðinden halk oluþumlarý için kullanýlan ‘grassroots’ kavramýnýn tersine, yapay olarak yaratýlan, bir merkezden finanse ve kontrol edilen ve kendisine kitlesel taban hareketi süsü veren kampanyalar için kullanýlýyor. Bu tür kampanyalara sosyal medya dýþýnda da rastlamak mümkün olsa da (örneðin hükümet ajanlarý tarafýndan düzenlenmiþ sokak protestolarý, parayla tutulmuþ ya da kendi inisiyatifi dýþýnda alanlara doldurulmuþ kalabalýklar, sahte isimlerle bezeli imza kampanyalarý vs.), cüzi meblaðlara binlerce sahte hesap satýn almanýn mümkün olduðu, botlarla trollerin cirit attýðý sanal alem, ‘suni çim’ ekmek için çok daha elveriþli bir ortam sunuyor [3]. Son dönemde aniden ortaya çýkýveren hükümet yanlýsý birtakým Facebook gruplarý, popüler hashtag’ler ya da Twitter trending topic’ler, bu tür astroturfing kampanyalarýnýn giderek daha fazla göreceðimiz bir taktik olduðuna iþaret ediyor.

Peki, ne yapmalý.? Astroturfing ve bot saldýrýlarý konusunda yapýlabilecek en etkili þey, sosyal medyayý takip ederken bu tür manipülasyonlara karþý daha uyanýk olmak, kamuoyunu bilinçlendirmek, erken teþhis ve ifþa etmek. Bot saldýrýlarýný sosyal medya platformlarýna þikayet etmek, spamlenme ihtimaline karþý özellikle kritik dönemlerde aktivistler arasýndaki iletiþim kanallarýný açýk tutmaya yarayacak alternatif yollar geliþtirmek. Astroturf olduðundan þüphelendiðimiz sosyal medya trendlerinin gerçek hayattaki izdüþümlerini ve finansmanlarýný araþtýrmak ve asýlsýz olanlarýný teþhir etmek.
Trollere karþý en sýk tavsiye edilen mücadele biçimi ise onlarý görmezden gelmek, ya da sýklýkla duyduðumuz þekliyle ‘trolleri beslememek’. Bu baskýn görüþe göre trollerle rasyonel bir tartýþma yürütmenin, onlarý ikna etmenin mümkünü yok, çünkü onlar gerçeklerle ilgilenmiyorlar. Trollerin en büyük zevki karþýlarýndakini tahrik etmek, çileden çýkarmak, duygusal tepkiler verdirmek, kendi seviyelerine çekip saldýrganlaþtýrmak. Eðer troller bu tepkilerden besleniyorsa onlardan kurtulmanýn en garantili yolu da onlarý aç býrakmak.
Bu argüman gerçekten makul gözükse de meydaný trollere býrakmak her zaman içe sindirilebilecek bir þey deðil. Çünkü hiçbir þey yapmamak, bir yerde trollerin yaydýðý nefret söylemine itiraz etmemek, kamusal alanda dolaþmaya devam etmesine göz yummak anlamýna da geliyor. Üstelik, ‘trolleri beslemeyin’ düsturunun odak noktasý troller. Oysa hangi motivasyonlarla nefret kustuðunu bilmediðimiz ve aþýrý görüþlerini deðiþtirme ihtimali çok düþük olan trollerden daha önemli olan, asýl dert edinilmesi gereken, trol saldýrýsýna maruz kalan kiþi ve saldýrýya þahit olan seyirci kitle. Dolayýsýyla trol saldýrýsýna verilecek tepkiyi belirlemek için sadece trolden nasýl kurtuluruz sorusu yeterli deðil. Nasýl yaparýz da bu saldýrýyý, kamusal söylemi ve müþterek normlarý dönüþtürmek, hedef olan kiþi ya da grubu kurban olmaktan çýkarýp özne olarak yeniden inþa etmek için bir fýrsata çevirebiliriz sorusunun yanýtý da önemli…
Tamamen görmezden gelmenin bir adým ilerisi, trollerin býraktýðý kýþkýrtýcý yorumlarý silmek, trol olduðundan þüphe ettiðimiz hesaplarý bloke etmek, eðer bu yorumlar nefret söylemi ve þiddet içerikli ise bunlarý direkt olarak býrakýldýklarý sosyal medya platformuna þikayet etmek ve hesaplarý kapattýrmaya çalýþmak. Bunu sadece trol saldýrýsýna uðrayan kullanýcýnýn yapmasý da gerekmiyor, hatta ne kadar çok kullanýcý bu hesaplarý þikayet ederse sonuç alma ihtimali de o kadar yüksek. Fakat maalesef en yaygýn kullanýlan sosyal paylaþým siteleri olan Facebook ve Twitter, bu tür þikayetleri takip etmek ve failleri cezalandýrmak konusunda hâlâ oldukça yavaþ ve savsak. Üstelik yasaklanan bir hesabýn sahibinin (özellikle Twitter’da) yeni bir hesapla faaliyetlerine kaldýðý yerden devam etmesi de çok kolay. Bir de tabii trollerin bu þikâyet mekanizmalarýný suistimal edip bir saldýrý aracý olarak kullanmasý, yani hedef aldýklarý hesabý asýlsýz yere Twitter’a spam olarak bildirmeleri sorunu var.
Trol hesaplarý bloklamak, kiþisel sadýrýlardan bir nebze korunmak ve akýl saðlýðýný muhafaza etmek için makul bir seçenek. Fakat nihai bir çözüm deðil; bloklama bir yerden sonra yeni trol hesaplarýyla köþe kapmaca haline gelebilir. Üstelik Türkiye gibi faþizmin gündelik dilin bir parçasý haline geldiði bir ülkede, bloklamanýn dozunu kaçýrmak oldukça kolay. Düpedüz nefret söylemi yayan hesaplarý bloklamak anlaþýlýr bir tepki olsa da bir dezavantajý, karþýt görüþlü kiþi ve gruplarýn neler konuþup neler paylaþtýklarýný takip etme fýrsatýný kaçýrmak olabilir.

Bir de bloklamayý bireysel deðil kolektif bir uðraþ olarak düþünmek ve kurmak da mümkün. Öncülüðünü merkezî bir liste kullanan “Block Bot” adlý programýn yaptýðý liste bloklama sistemlerinin “Block Together” gibi yeni jenerasyon versiyonlarý, Twitter kullanýcýlarýnýn kendi blok listelerini yapmealarýna, bu listeleri arkadaþlarýyla paylaþmalarýna ve baþkalarýnýn blok listelerine abone olmalarýna olanak tanýyor. Böylece abone olduðunuz bir hesabýn blokladýðý kullanýcýlar, otomatik olarak sizin hesabýnýzdan da bloklanýyor. Bu tür programlarý kullanarak Twitter ve benzeri platformlarý kendimiz ve yakýn çevremiz için daha ‘hijyenik’ bir hale getirmek mümkün. Ama bunu yaparken unutmamak gerekir ki biz kokusunu eskisi kadar çok almasak da atýk sular altan alta akmaya devam ediyor olacak.
Trolleri görmezden gelmeye dayanamayan ve onlarý geri püskürtmek için daha aktif yollar arayanlar için en radikal seçenek ise doðrudan taarruz. Son dönemde bunun bir tezahürünü trol saldýrýlarýna maruz kalan gruplarýn yürüttüðü ifþa et ve utandýr (name and shame) kampanyalarýnda görüyoruz. Örneðin Amerika’da kimi feministler kendilerine yollanan þiddet ve nefret içerikli mesajlarý sosyal medya hesaplarýndan yayýmlýyor. “Racists Getting Fired” adlý bir site, ýrkçý paylaþýmlar yapan kiþilerin adlarýný ve iþverenlerinin telefonlarýný duyuruyor ve takipçilerini arayýp șikayet etmelerini yönünde teșvik ediyor. Kendisine cinsel þiddet içerikli mesajlar yollayan genç bir trol’ü annesine þikayet edip kendisinden özür dilemesini saðlayan bir blogger örneði bile var… Tabii bu tür doðrudan yüzleþme taktiklerini Amerika’da kullanmakla sanal/sözel/fiziksel șiddet arasýndaki çizginin kýldan ince, hukuk sisteminin bozuk, güvenlik güçlerinin taraf olduðu bir ülkede kullanmak arasýnda alýnan risk açýsýndan büyük bir fark var. Üstelik bu tür yöntemler anonim ya da sahte hesap kullananlar için çok etkili olmayabilir. Zaten azýlý trollerin hâlâ bir ‘ar duygusu’ olduðuna inanmak da belki biraz fazla iyimser bir varsayým.

Fakat yine de bu tür kampanyalarýn, özellikle saldýrýya uðrayan kiþinin maaruz kaldýðý saldýrýyý deþifre etme çabasý, saldýrganý topluca kýnama seferberliðine dönüþebilirse önemli bir getirisi olabilir. Böyle toplu kýnamalar, hem kamusal alanda nefret söylemi ve sözel þiddetin olaðan ve sýradanlýðýný biraz olsun sarsmaya, hem de kurbanýn kendisini daha az yalnýz ve izole hissetmesine yardýmcý olabilir. Özellikle bu ikinci nedenden dolayý trol saldýrýsýna uðrayan bir kiþinin durumu sessizce sineye çekmek yerine kendi sosyal aðýný harekete geçirmesi, eðer karþý taarruza geçecekse de bunu tek baþýna deðil, arkadaþlarý ve takipçilerinin desteði ve iþbirliði ile yapmasýnda fayda var.

Trollerle doðrudan muhatap olurken akýlda tutulmasý gereken, asýl hedefin trol deðil izleyici kitlesi (ve genel olarak kamuoyu) olduðu. O yüzden de trollerle onlarýn dilinden konuþmak, aðýz dalaþýna, hatta fikir mücadelesine giriþmek çok da anlamlý deðil. Trolün yarattýðý olumsuzluk içinde yapýlabilecek en olumlu þey durumu bir toplu öðrenme fýrsatýna dönüþtürmek: Trolü es geçip diðer katýlýmcýlara dert anlatmak, trolün beyanlarý üzerinden nefret ve þiddet söylemini ya da ad hominem saldýrý gibi sýklýkla rast geldiðimiz mantýk hatalarýný masaya yatýrmak, resmî söylemin hegemonyasýný sarsýp bir ‘karþýt-söylem’ geliþtirmeye çalýþmak akla gelen bazý ihtimaller [4].

Bitirmeden iki noktayý tekrar vurgulamak isterim: Birincisi, sosyal medyada zehirli paylaþýmlar yapan kullanýcýlarýn büyük kýsmý dar anlamýyla trol deðil. Birçoðu ne hükümetten para alýyor, ne eðlence için ortalýðý birbirine katan baþbelalarý, ne de kendilerini trol olarak tanýmlýyorlar. Ýkincisi, internet üzerinden hükümet çýðýŗtkanlýðý yapan, nefret söylemi üreten ve sözel þiddet uygulayan herkesi ‘Aktrol’ olarak damgalamak sanki sorun bir avuç paralý veya gönüllü ‘asker’miþ yanýlsamasýný yaratýyor. Sanki o bir avuç musibeti görmezden gelirsek, bloke edersek, baþýmýzdan savabilirsek sorun da çözülecekmiþ yanýlsamasýný… Ama maalesef sorun sadece Aktroller deðil, sorun toplumca trolleþmemiz, trolce konuþmamýz. Onun için trollerle mücadele rehberinin, bu geniþ anlamýyla trollükle mücadele rehberi olarak ve müþterek bir çaba ile yazýlmasý lazým.

[1] Üstelik bu psikolojik etki sandýðýmýzdan daha derin de olabilir. Yakýn zamanda yayýmlanan bir araþtýrmaya göre okuduklarý bilimsel bir makalenin ardýndan olumsuz ve kaba okuyucu yorumlarýna maruz kalan kiþilerin ilk baþta okuduklarý makaleye dair algýlarý da deðiþiyor, konuyu olduðundan çok daha siyah beyaz görmeye baþlýyorlar. Araþtýrmacýlar buna ‘pislik etkisi’ (nasty effect) adýný vermiþ.

[2] Kimi tahminlere göre internet trafiðinin %60’dan fazlasý insan kaynaklý deðil. Ayrýca Facebook’ta 80 milyonun, Twitter’da 20 milyonun üzerinde sahte hesap olduðu yönünde tahminler var.

[3] Bir grup akademisyenin Twitter’in onayýyla, kendilerine alýcýymýþ süsü vererek yaptýklarý bir araþtýrmanýn bulgularýna göre 1000 adet sahte Twitter hesabýnýn maliyeti 10 dolar ile 200 dolar arasýnda deðiþiyor. 10 dolara 1000 adet sahte Yahoo e-mail adresi, 12 dolara ise 1000 adet Hotmail adresi almak mümkün. IP adreslerinin de benzer bir piyasasý var.

[4] Karþýt söylem (counter-speech) terimini bu konularda yazan Susan Benesch’den ödünç aldým.

@#ÖkkeþBölükbaþý ©#MedyaGünebakýþ

Ökkeþ Bölükbaþý, Ýstanbul -- Mart.2021 - okkesb61@gmail.com,

http://www.medyagunebakis.com/ - okkesb@turkfreezone.com,

HÜKÜMETLERÝN ÝCRAATI MENFÝ OLUP DA MÝLLET ÝTÝRAZ ETMEZ VE ÝKTÝDARI DÜÞÜRMEZSE BÜTÜN KUSUR VE KABAHATLERE KATILMIÞ DEMEKTÝR.