TARİHİ İSHAKPAŞA PVC İLE KAPLANDI

Tarihi İshakpaşa Sarayının Çatısı PVC İle Kaplandı

Muhteşem İshakpaşa sarayı ve külliyesi dünyada eşi benzeri görülmemiş bir Vandallıkla restore edilerek PVC Çadır tiyatrosuna dönüştürüldü. Restorasyon uzmanları günümüzde bu tür restorasyonların Rant amacıyla gerçekleştiğini, Tarihi kaygılar taşımadığını söylüyor. Selçuklu-Osmanlı mimarisinin eşsiz örnekleriyle bezenmiş İshakpaşa sarayı, medresesi ve mescidi günümüz modernizasyonundan oldukça nasibini alarak tarihi kimliğini kaybetti.

İstanbul dışında Bursa, Edirne gibi eski başkentlerde, Amasya, Manisa, Trabzon gibi şehzade sancağı olan kentlerde bulunan Osmanlı hanedanına ait saraylardan hiçbiri günümüze erişemedi. Erişebilen tek örnek ise başkentten çok uzakta bir bölgesel yöneticinin – Çıldır Valisi İshak Paşa’nın 1784’te yaptırdığı Doğubayazıt’taki sarayıdır.

İshak Paşa Sarayı, saraydan öte bir külliyedir. İstanbul Topkapı Sarayı’ndan sonra son devirde yapılmış sarayların en ünlüsüdür.

Doğu beyazıt İlçesi’nin 5 km. doğusunda, bir dağın yamacındaki tepe üzerine kurulan Saray, Osmanlı İmparatorluğu’nun Lale Devrindeki son büyük anıt yapısıdır. 18. yy. Osmanlı mimarisinin en belirgin ve seçkin örneklerinden olduğu kadar, sanat tarihi yönünden de değeri büyüktür.

Sarayın Harem Dairesi Takkapı kitabesine göre yapılış tarihi Hicri 1199, Miladî 1784’tür.

Saray binasının bulunduğu zemin vadi yakası olduğundan, kayalık ve sert bir yerdir. Eski Beyazıt şehrinin merkezinde olmasına rağmen, bu yapının üç tarafı (kuzey, batı, güney) dik ve meyillidir. Sadece doğu tarafında müsait bir düzlük vardır. Sarayın giriş kapısı buradadır. Aynı zamanda en dar cephesidir.

Saray, kalelerin özelliğini kaybettiği; ateşli silahların bulunduğu bir çağda yapıldığından, doğu yönündeki tepelere karşı müdafaası zayıftır. Cümle kapısı müdafaa bakımından en zayıf noktasıdır. Cümle kapısı bölümü, İstanbul ve Anadolu’da kurulan saraylarınkinden farksız olup, taş işçiliği ve oymacılığı yönünden muntazamdır.

Türklere özgü tarihi saray örnekleri bugün ülkemizde pek az sayıda kalmıştır. Bunlardan biri de İshak Paşa Sarayı ve Külliyesi’dir.

İshak Paşa Sarayı şu mimari bölümlerden meydana gelir:

Dış cephe, Birinci ve ikinci avlu, Selamlık dairesi, Cami binası, Aşevi (Darüzziyafe), Hamam, Harem dairesi odaları, Merasim ve eğlence salonu, Takkapılar, Cephanelik ve erzak odaları, Türbe binası, Fırın, Zindan,
İç mimariden bazı bölümler (kapılar, pencereler, dolaplar, şerbetlikler, şömineler vs.) Saray Osmanlı, Fars ve Selçuklu uygarlığının mimari üslubunu bünyesinde toplayan bir özellik taşır.

Cıldıroğullarından II. İshak Paşa ile Çolak Abdi Paşa’ca 1685’te yaptırılan saraya, 1784’te son şekil verilmiştir. Yapı yaklaşık olarak 115×50 m. ölçülerinde bir alana kurulmuştur.

Kesme taştan yapılan sarayın doğu cephesindeki bölümü kabartma ve süslemeleriyle Selçuklu sanatının özelliklerini yansıtır.

Saray İki Avlu Ve Bu Avluda Bulunan Yapılar Topluluğundan Meydana Gelmiştir. 
Birinci avludaki yapıların bazıları yıkılmıştır. Dört tarafı yapılarla çevrili ikinci avlu dikdörtgen planlıdır.

Girişe göre sağ tarafta selamlık ve onun arkasında haremlik vardır. Bunların sonunda cami ve türbe bulunmaktadır. Türbe Selçuklu kümbet mimarisi üslubunda inşa edilmiştir. Saray bölümü iki kattan oluşmaktadır. 366 oda da bu iki kat içinde yer almaktadır.

Her odada taştan yapılmış ocaklar vardır.

Taş duvarlardaki boşluklar bütün yapının merkezi bir ısıtma sistemine sahip bulunduğunu göstermektedir. Divan salonu 20×3 m. boyutlarındadır. Duvarları ve tabanı taştandır. Duvarları Türk hat sanatının örnekleriyle, sülüsle yazılmış ayet ve beyitlerle süslüdür.

Burada yer alan “İshak meram üzere kerem kıldı cihanı-Bin yüz doksan dokuz buna oldu tarih” beyit'inde sarayın miladî 1784 yılında tamamlandığı anlaşılmaktadır.

Sarayın ikinci avlusundaki türbe, kesme taştan yapılmıştır. Bu sekizgen türbe, Selçuklu türbe mimarisi geleneğinin tipik örneği olan kümbet şeklindedir ve iki katlıdır. Duvarları geometrik motiflerle süslüdür. Bu türbede Çolak Abdi Paşa, İshak Paşa ve yakınları yatmaktadır.

T.C Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün girişimiyle 2009 yılında tamamlanan ve tartışmalara yol açan restorasyon sürecinden sonra, Ağrı Kültür ve Turizm Müdürü Muhsin Bulut, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaklaşık 2 yıldır restorasyon çalışmasının yürütüldüğü tarihi sarayda son aşamaya geldiklerini söyledi.

Muhsin Bulut, 2 yıllık çalışma sonucunda İshakpaşa Sarayı’nın bazı duvarların güçlendirildiğini, sarayın kar ve yağmur sularından korunması amacıyla çatısının yapıldığını belirtti.

Bulut, restorasyon sırasında tarihi sarayın dokusunun bozulmadığını, her şeyin orijinaline uygun yapıldığını kaydederek, “Geçen hafta restorasyon çalışmaları tamamlandı ve geçici kabulü yaptık.

Sarayın iş bitim teslimi ise bilirkişilerle beraber ekim ayının ikinci haftasında gerçekleştirilecek. Tarihi sarayımızı şimdiden yerli ve yabancı turistlerin ziyaretine açtık. Bu çalışmalardan sonra ziyaretçi sayısının artarak devam edeceğini umuyoruz” dedi.

Ancak eleştirileri birde şu gözle okumakta ve değerlendirmekte yarar var.

Sahip oldukları tarihi ve kültürel varlıkların farkına varamayan ve onu koruyamayan insanlar onu “muhafaza etmek” ten söz etmemelidir.

Ne yazık ki, var olan olağanüstü büyük tarihsel mirasa karşın “Mimari Değer” kavramı ve koruma anlayışı gelişmemiştir.

Yüksek teknoloji, bilimsel araştırma ve bilgi birikimi olmadığı için, bu tarz, tarihi ve kültürel değerlerin restorasyonlarında beton, fayans, sıva ve inşaat demiri gibi malzemeler kullanılarak ortaya bir restorasyon faciası konulur.

Yöneticiler için, tarihi ve kültürel yapıtların değerlerine uygun bir şekilde restorasyonu fikri çokta önemli değildir. “Bir ekmek kapısı açılacak mı, kime kiraya verilecek” gibi sorular onlar için daha önemlidir.

Neşesiz yöneticiler, bu neşesizliğin her şeyi paraya tahvil etmekten ve sanattan yoksun olmaktan geldiğini anlamaz ve ne yazık ki anlamaktan da yoksundurlar. 

AĞRI İSHAK PAŞA SARAYI

T.C Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü sitesinden alınmıştır.

İshak Paşa Sarayı Belgeseli-3  

https://youtu.be/gxaoL6k0sGU

HÜKÜMETLERİN İCRAATI MENFİ OLUP DA MİLLET İTİRAZ ETMEZ VE İKTİDARI DÜŞÜRMEZSE BÜTÜN KUSUR VE KABAHATLERE KATILMIŞ DEMEKTİR.